KOMENTARZ EKSPERTA
Rozmowa z Bartoszem Korbusem, Dyrektorem ds. Rozwoju Rynku i Strategii w Instytucie PPP na temat obecnej sytuacji PPP w Polsce oraz perspektyw na przyszłość.
Dlaczego Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST) i podmioty publiczne powinny brać pod uwagę PPP?
PPP jako forma zamówienia publicznego preferująca rozwiązania efektywniejsze, niż samodzielna realizacja i finansowanie zadań z budżetu, pozwala na zaangażowanie znacznych nakładów inwestycyjnych na aktualne potrzeby samorządu, które pochodzą spoza sektora publicznego, szczególnie budżetu podmiotu publicznego. Od modelu współpracy i obszaru zadań publicznych zależy czy wynagrodzeniem partnera prywatnego będzie późniejsza, rozłożona na wiele lat płatność z budżetu, czy korzyści jakie partner może czerpać z przedsięwzięcia. W tym ostatnim (koncesyjnym) rozwiązaniu, podmioty publiczne mogą realizować inwestycje w zasadzie bez angażowania własnych budżetów, lub czyniąc to w stopniu o wiele mniejszym niż samodzielnie. W przypadku tzw. opłaty za dostępność, w obszarach zadań publicznych, w których nie ma możliwości uzyskania wynagrodzenia koncesyjnego, partner musi przedstawić rozwiązania i ofertę, która wciąż jest finansowo efektywniejsza niż samodzielne działanie strony publicznej. Niezależnie od kwestii pozyskania środków na rozwój nowej infrastruktury, zawsze warto rozważać PPP w sytuacji, w której podmioty publiczne chcą efektywniej zarządzać kosztami eksploatacyjnymi infrastruktury publicznej i szerzej świadczyć usługi publiczne.
Co Pana zdaniem stanowi barierę rozwoju Partnerstwa Publiczno-Prywatnego w Polsce?
Głównie jest to brak wiedzy o tej formule realizacji zadań publicznych jak i brak woli politycznej do zastosowania tych rozwiązań. Oczywiście, można by poprawić nieco rozwiązań prawnych towarzyszących wdrażaniu projektów PPP, ale przepisy te (głównie w obszarze podatków i finansowania) nie uniemożliwiają wdrażania projektów. Wszystko zależy od woli podmiotów publicznych wdrażania nieco bardziej skomplikowanych, ale opłacalnych metod realizacji ich zadań.
Jakie działania mogą się przyczynić do rozwoju PPP w Polsce?
Na pewno podmioty publiczne zainteresowane wdrożeniem PPP, powinny móc czerpać z założeń polityki krajowej w zakresie PPP, oraz wsparcia w zakresie metodologii wdrażania tego typu projektów. Na pewno pomogłaby też promocja dobrych rozwiązań i edukacja w tym zakresie. Pomocne mogłoby się również okazać upowszechnianie wiedzy na temat potencjalnych projektów wśród inwestorów. Część tych zadań może wykonać administracja rządowa. Ponadto każdy z podmiotów publicznych zainteresowanych PPP powinien również samodzielnie zadbać o stworzenie odpowiednich struktur administracyjnych (zespołu ds. PPP) i rozwoju własnego know-how w tym zakresie.
Jakiego rodzaju zmiany są potrzebne w jednostka samorządu terytorialnego, aby PPP było coraz częściej wybieranym sposobem realizacji ich zadań?
Jak wspomniałem, potrzebna jest szersza refleksja lokalnych polityków na temat tego, jak w obecnych realiach ekonomicznych planować i realizować zadania publiczne. Jak finansować rozwój i utrzymanie infrastruktury oraz proces świadczenia usług. Konieczne jest dostrzeżenie konsekwencji zadań w perspektywie dłuższej, niż rok budżetowy czy ewentualnie 4 lata kadencji. Samorządy powinny uczyć się od swoich sąsiadów, które z powodzeniem wdrożyły już tego typu projekty, a również kreatywnie podejść do wykonywanych inwestycji, nie bojąc się zapytać o radę profesjonalnych doradców. Powinny także aktywnie promować swoje oferty inwestycyjne wśród przedsiębiorców. Dzięki komunikacji z potencjalnymi partnerami prywatnymi możliwe jest lepsze zaplanowanie i wdrożenie projektów inwestycyjnych. Oczywiście wymiana informacji z potencjalnymi partnerami nie może zamykać konkurencyjności i transparentności działań administracji, są na to odpowiednie ramy prane i organizacyjne. Warto rozważyć współpracę z podmiotami wyspecjalizowanymi we wsparciu projektów PPP funkcjonującymi w ramach administracji (jak Ministerstwo Rozwoju i funkcjonująca w jego ramach Platforma PPP) czy organizacjami pozarządowymi działającymi w tym obszarze, jak Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego.
Czy widzi Pan zmiany w podejściu JST do PPP?
Tak, coraz bardziej do świadomości samorządów dociera, że kończy się okres finansowania inwestycji jedynie ze środków budżetu publicznego (głównie UE). Co więcej, nowego podejścia wymaga utrzymanie już funkcjonującej infrastruktury. Na pewno wiele dobrego w odbiorze formuły PPP zrobiły działania promocyjne i edukacyjne podjęte w ostatnich 5 latach przez struktury administracji rządowej, funkcjonujące obecnie w ramach Ministerstwa Rozwoju (MG i MIR) oraz działania Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Najważniejsze są jednak pierwsze udane wdrożenia projektów PPP w samorządzie, które mogą być inspiracją dla naśladowców.
Jak Pan ocenia ostatnio rozpoczęte projekty PPP m.in. budowę Sądu Rejonowego w Nowym Sączu? Jak Pan ocenia rozwój projektów PPP w Polsce w ostatnim czasie? Jakie są Pana prognozy dotyczące realizacji projektów w formule PPP w Polsce?
Szczególnie cieszy, że obok projektów koncesyjnych pojawiają się udane projekty z tzw. opłatą za dostępność. Nowy Sącz, jest szczególnie istotny, ponieważ jest to projekt rządowy, który może stać się wzorem dla bardzo wielu przyszłych inwestycji. Niestety, podobnie jak na rynku klasycznych zamówień publicznych, w pierwszej połowie 2016 r. nastąpiło pewne spowolnienie, związane z opóźnieniem we wdrożeniu dyrektyw zamówieniowych jak i wyczekiwaniu na nowe konkursy dotacyjne, co szczególnie istotne było dla projektów PPP w formule hybrydowej. Mam nadzieję, ze po usunięciu tych kłopotów systemowych, w drugiej połowie roku samorządy uruchomią projekty zawieszone dotychczas z powodów legislacyjnych. Dużego pobudzenia można spodziewać się również po wykorzystaniu aktualnej alokacji środków dotacyjnych, jak również na rynku rewitalizacji miast, w której na pewno pomoże uchwalenie i wdrożenie zapisów nowej ustawy rewitalizacyjnej.
Jestem przekonany, ze czas PPP właśnie nadchodzi, de facto nie ma żadnych poważniejszych przeszkód prawnych, wbrew początkowej niepewności związanej ze zmianą ekipy rządowej, deklaracje i działania organizacyjne przedstawicieli nowego rządu co do roli PPP w rozwoju infrastruktury są bardziej niż zachęcające a samorządy w zasadzie nie mają wielu interesujących źródeł finansowania inwestycji, szczególnie po zbliżającym się rozstrzygnięciu ostatnich konkursów dotacyjnych.
DZIĘKUJEMY ZA ROZMOWĘ.
Czytaj także: